ၾကိဳ႕ထိုးျခင္း

လူတစ္ေယာက္ အသက္ရႈတဲ့အခါ ေလကို ပါးစပ္ ဒါမွမဟုတ္ ႏွာေခါင္းကေနရႈသြင္းလိုက္တယ္။ ရႈသြင္းလိုက္

တယ္။ ရႈသြင္းလုိက္တဲ့ေလဟာ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းမွာ ပါဝင္တဲ့ ေနရာအဆင့္ဆင့္ကို ျဖတ္ျပီး ေနာက္ဆံုး

မွာ အဆုတ္ထဲကိုေရာက္သြားပါတယ္။ ရင္ေခါင္းၾကြက္သားမၾကီးကလည္း ၾကြက္သားက်ံဳ႕ျခင္း၊  ဆံ့ျခင္းတို႔ကို

ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ေလရႈသြင္းခ်ိန္မွာ ေအာက္ဘက္ကို က်သြားလိုက္၊ ေလရႈထုတ္ခ်ိန္မွာ  အေပၚတက္လာလိုက္

ျဖစ္ေပၚေစျပီး   အသက္ရႈတဲ့ျဖစ္စဥ္မွာ  ဝင္ေရာက္ပါဝင္ေလ့ရွိပါတယ္။   အာရံုေၾကာတစ္ခုျဖစ္တဲ့   phrenic

nerve ဟာ ရင္ေခါင္းၾကြက္သားမၾကီးရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ အာရံုခံစားမႈကို လုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။

ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းဆိုတာ...

အေၾကာင္းအမ်ိဳးအမ်ိဳးေၾကာင့္ ၄င္း  nerve က လႈံ႕ေဆာ္မႈကို ခံရမယ္ဆိုရင္ ရင္ေခါင္းၾကြက္သားမ်ားဟာ အ

လိုအေလ်ာက္လႈပ္ရွားလာတတ္ပါတယ္။ (မ်က္ေစ့နဲ႔ျမင္ရတဲ့ၾကြက္သားေတြ လႈပ္ရင္ေတာ့ အသားလႈပ္တယ္

လို႔ေခၚပါတယ္။ တဆတ္ဆတ္နဲ႔ ျဖစ္တဲ့သေဘာပါ)

အဲဒီ  လႈံ႕ေဆာ္မႈေၾကာင့္  ၾကိဳ႕ထိုးမယ့္သူဟာ  အသက္ကို  ျပင္းျပင္းနဲ႕ ျမန္ျမန္ရႈလိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ

(epiglottis) လို႔ေခၚတဲ့ ေလျပြန္ဖုံုးဟာ ရုတ္တရက္ပိတ္သြားပါတယ္။  ဒီအခါမွာ  ေလအဝင္အထြက္က  ရုတ္

တရက္ ရပ္သြားပါမယ္။ ဆိုေတာ့  လူတိုင္းၾကားေနက်  ၾကိဳ႕ထိုးသံေလးျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။  ၾကိဳ႕ထုိးေအာင္

လႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲဲ့ အရာအမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့

(၁) ရင္ျပည္႔လြန္းျခင္း

အစာအိမ္ဟာ ရင္ေခါင္း ၾကြက္သားမၾကီးရဲ႕ ေအာက္မွာ တည္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာေတြအမ်ားၾကီး စား

လိုက္မယ္ဆိုရင္ အာရံုေၾကာကတဆင့္ ရင္ေခါင္းၾကြက္သားမၾကီးကိုလႈံ႕ေဆာ္မႈျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္

့္

ၾကိဳ႕ထိုးတာပါ။

(၂)အပူအစပ္မ်ားစားျခင္း

(၃)ေဆးလိပ္အလြန္အက်ြံေသာက္ျခင္း

(၄)အရက္အလြန္အက်ြံေသာက္ျခင္း သို႔မဟုတ္ တစ္ၾကိမ္တည္းႏွင့္ အမ်ားအျပားေသာက္လိုက္ျခင္း

(၅)အစာအိမ္အတြင္းႏွင့္ အျပင္တြင္ အပူခ်ိန္ကြာျခားမႈ ရုတ္တရက္မ်ားလာျခင္း  (အလြန္ေအးေသာ၊ ပူေသာ

အစာမ်ား စားမိလွ်င္ ျဖစ္တတ္ပါသည္။)

(၆)စိတ္လႈပ္ရွားျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးျခင္း စတဲ့အခ်က္ေတြျဖစ္ပါတယ္။

တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ ေရာဂါမ်ားျဖစ္တဲ့ (၁) ကိုယ္တြင္း ဇီဝကမၼဆိုင္ရာ ျပႆနာမ်ား (၂) အာရံုေၾကာမၾကီးႏွင့္ ဆိုင္

ေသာေရာဂါမ်ား  (၃) ေမ့ေဆးေပးထားေသာသူမ်ား  (၄) စိတ္မက်န္းမာေသာသူမ်ား (၅) အခ်ိဳ႕ေသာဆီးခ်ိဳ

သမားမ်ား (၆) ေက်ာက္ကပ္အားနည္းသူမ်ားစသည္တို႔မွာ ၄၈နာရီထက္ၾကာေအာင္ ၾကိဳ႕ထိုးတတ္တာေတြ႕

ရတတ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုေပ်ာက္ေအာင္လုပ္မလဲ

ၾကိဳ႕ထိုးတာဟာ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ  သူ႔အလိုလို  ေပ်ာက္တတ္ပါတယ္။  ဘာမွလုပ္ေပးစရာမလိုပါ

ဘူး။ အခ်ိန္အရမ္းၾကာလို႔ ခံစားေနရတဲ့သူသိပ္ေမာပန္းလာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ရုိးရွင္းတဲ့နည္းေလးေတြနဲ႔ အရင္

စကုသႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့...

၁။ အသက္ရႈတာ ခဏေအာင့္ထားလိုက္ပါ။

ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ ပမာဏတက္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆို သက္သာသြားပါလိမ့္မယ္။

၂။ ေရေသာက္ၾကည္႔ပါ။

၃။ အိတ္တစ္အိတ္ထဲကို ပါးစပ္နဲ႔ႏွာေခါင္းထည္႔ျပီး  အသက္ရႈသြင္းရႈထုတ္လုပ္ပါ။  ဒါဆိုလည္း  ကိုယ္ရႈထုတ္

လိုက္တဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို ကိုယ္ျပန္ရႈသလိုျဖစ္ျပီး  ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပမာဏ တက္လာပါလိမ့္

မယ္။ ဒီနည္းေလးေတြက vagus nerve လို႔ေခၚတဲ့ ဦးေႏွာက္နဲ႔အစာအိမ္အူလမ္းေၾကာင္းကို  ဆက္သြယ္ေပး

ထားတဲ့ အာရံုေၾကာကို လႈံ႕ေဆာ္ေပးျပီး ၾကိဳ႕ထိုးျခင္းကို သက္သာေစပါတယ္။

၄။ သၾကားကို လွ်ာေအာက္မွာ ငံုထားေပးပါ။

အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ၾကိဳ႕ထိုးေနတတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္သင့္ပါျပီ။ ေဆးအေနနဲ႔ကေတာ့ .....

chlorpromazine ဆိုတဲ့ေဆးကိုေသာက္သံုးႏိုင္ပါတယ္။  ဒါေပမယ့္  ကေလးသူငယ္ေတြနဲ႔  သက္ၾကီးရြယ္အို

ေတြကိုေတာ့ မတိုက္သင့္ပါဘူး။

ဆရာဝန္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ကေတာ့...

၁။ ႏွာေခါင္းပိုက္ (suction tube) ကို ႏွာေခါင္းက တဆင့္ထည္႔ျပီး ေရွ႕တိုးေနာက္ဆုတ္  အနည္းငယ္ျပဳလုပ္

ေပးျခင္းအားျဖင့္ pharynx ကို လႈံ႕ေဆာ္ေပးျခင္း။ (မသံုးမျဖစ္မွသံုးပါတယ္။)

၂။ Phrenic nerve ကို မလႈပ္ရွားေအာင္ လုပ္ထားျခင္း၊ ျဖတ္ေတာက္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ (လက္ေတြ႔

မွာ ေတြ႔ခဲပါတယ္။)

အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္ၾကာ ၾကိဳ႕ထိုးေနျပီဆိုရင္ေတာ့ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဆရာဝန္နဲ႔ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ (www.moonthetpan.com)